بسیاری از مردم در شهرهای بزرگ مصر، امروزه به ورزش کودکان و آموزش زبان انگلیسی و فرانسه به آنان اهمیت زیادی می‌دهند، این درحالی است که نسبت به آموزش قرآن کریم به آنان بی‌توجه هستند.
«شیخ یاسر عبدالباسط عبدالصمد»، فرزند قاری مشهور جهان اسلام مرحوم «شیخ عبدالباسط» و قاری سرشناس مصری و استاد آموزش قرآن کریم در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی (ایکنا) با بیان این مطلب گفت: بسیاری از مردم در شهرهای مصر به شدت به ورزش کودکان و آموزش زبان انگلیسی و فرانسه به آنان اهمیت می‌دهند، اما به آموزش قرآن کریم توجهی ندارند و به همین دلیل برخی از کودکان شهری وقتی به سن دبیرستان می‌رسند با زبان‌های خارجی آشنایی دارند، اما حتی زبان مادری خود یعنی عربی را به خوبی نمی‌توانند صحبت کنند.
آموزش قرآن در مدارس به صورت جدی پیگیری نمی‌شود
وی در ادامه، درباره شیوه‌ها و راه‌های پیشرفت و توسعه آموزش قرآن کریم در سطح جوامع اسلامی سخن گفت و تصریح کرد: قرآن کریم در مدارس جوامع اسلامی به صورت رسمی آموزش داده می‌شود، اما این آموزش دستاورد چندانی ندارد؛ زیرا آموزش قرآن در مدارس به صورت جدی پیگیری نشده و به عنوان راهی برای نشر و توسعه آموزش قرآن در سطح کشورهای اسلامی در نظر گرفته نشده است.
این قاری معروف مصری گفت: درس قرآن کریم باید در شیوه‌های آموزش رسمی در همه کشورهای اسلامی گنجانده شود و نگاه به آن نیز باید تغییر یابد و به عنوان یک درس اساسی و پایه‌ای به آن نگریسته شود.
ضرورت گسترش شیوه آموزش قرآن به صورت خصوصی
وی افزود: علاوه بر آموزش قرآن کریم در مدارس، شیوه آموزش قرآن به صورت خصوصی نیز باید در جوامع اسلامی گسترش پیدا کند. در این شیوه یک معلم خصوصی به صورت روزانه برای آموزش فرزندان یک خانواده به منزل آن‌ها رفته و آن‌ها را آموزش می‌دهد.
به گفته شیخ یاسر عبدالباسط عبدالصمد، شیوه اخیر از گذشته در مصر رواج داشته است و در حالی که در روستاهای مصر و در مکتب‌خانه های سنتی، قرآن‌آموزان هر روز نزد استاد قرآن می‌رفتند تا در آنجا به آموختن قرآن بپردازند، در شهرهای مصر نیز این مسئله به شیوه دیگر وجود داشت.
وی افزود: راز موفقیت مصر در زمینه قرائت و حفظ قرآن کریم، همین شیوه‌های آموزشی خارج از مدارس رسمی بوده است. در شیوه آموزش خصوصی قرآن، یک معلم برای یک خانواده در نظر گرفته می‌شود که در واقع من و برادرانم با چنین روشی قرآن را فراگرفتیم.
این عضو اتحادیه قاریان و حافظان مصر در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه خود با چه شیوه‌ای قرآن کریم را فراگرفته است؟، توضیح داد: تجوید قرآن کریم و احکام آن و تلفظ صحیح مخارج حروف را بدون آموزش فراگرفتم. من در خانواده‌ای قرآنی متولد شده و در آن فضای قرآنی پرورش یافته‌ام و به همین دلیل هم حس کردم از ابتدا این چیزها را بلد بودم و برای آن‌ها جایی آموزش ندیده‌ام.
وی خاطرنشان کرد: پدرم علاقه‌مند بود تا من و برادرانم احکام و قواعد قرائت را بیاموزیم و به همین دلیل هم شیخ «عبدالعزیز البکری» را مسئول آموزش ما قرار داد و ایشان هر روز به خانه ما می‌آمد و قرآن را به من و برادرانم آموزش می‌داد.
این قاری مصری افزود: عبدالعزیز البکری به قرائت، ابتهال و تدریس قرآن کریم تسلط کامل داشت و استعداد فراوانی در حوزه قرآن کریم داشت، به همین خاطر هم پدرم مسئولیت آموزش ما را به وی واگذار کرد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه علاوه بر آموزش تخصصی، استعدادهای خدادادی نیز در قرائت قرآن کریم مؤثر است، گفت: «در سال 1969 میلادی متولد و در سال 1975 میلادی وارد مدرسه ابتدایی شدم، و از همان دوره ابتدایی من را برای خواندن قرآن سر صف صبحگاهی مدرسه انتخاب کردند».
شیخ یاسر عبدالباسط عبدالصمد تصریح کرد: از همان دوره اگر یکی از مسئولان برای بازدید از مدارس استان به آن مدرسه می‌آمد، مرا برای قرائت قرآن دعوت می‌کردند و در همان دوران ابتدایی بود که استعداد قرآنی من کشف شد.
وی ادامه داد: در کلاس قرآن و علوم دینی، در مناسبت‌ها و مراسم‌های مختلف و در محافلی که در مدارس اطراف برگزار می‌شد، از من برای قرائت دعوت می‌شد.
این قاری برجسته مصری در ادامه اظهار داشت: علاوه بر اینکه در مدرسه همواره به قرائت قرآن می‌پرداختم، در منزل نیز پدرم همیشه مواظب بود تا هر هفته قرائت سوره «جمعه» را فراموش نکنم و در واقع همین شرایط در مدرسه و منزل تا پایان دبیرستان ادامه داشت.
مکتب‌خانه‌ها؛ پایه اصلی آموزش قرآن
وی درمقایسه دو شیوه آموزش قرآن مکتب‌خانه‌ای و خصوصی تأکید کرد: مکتب‌خانه‌ها همواره پشتیبان اساسی و اصلی آموزش قرآن کریم در جوامع بوده‌اند ومعمولاً معلم‌های خصوصی در دوره ما نیز به همان شیوه مکتب‌خانه آموزش می‌دادند و مثلاً شیخ عبدالعزیز البکری هر چند خود نزد ما می‌آمد و شیوه آموزش خصوصی بود، اما کاملاً از شیوه مکتب‌خانه‌ای پیروی می‌کرد.
شیخ یاسر عبدالباسط تصریح کرد: شیوه مکتب‌خانه‌ای به نظر می‌رسد تأثیر بهتری داشته باشد و ما نیز چون در پایتخت زندگی می‌کردیم و به مکتب‌خانه دسترسی نداشتیم و همچنین به این دلیل که وضع مادی و اقتصادی خوبی داشتیم، به شیوه خصوصی روی آورده بودیم.
معلم مهم‌ترین بخش آموزش قرآن است
وی ضمن ارزیابی دو شیوه، مکتب‌خانه را موفق‌تر دانست و گفت: آنچه از همه مهم‌تر است استادی است که به آموزش قرآن می‌پردازد و در واقع معلم مهم‌ترین بخش آموزش قرآن است.
عضو اتحادیه قاریان و حافظان مصر یادآور شد: ما در شهر به دنیا آمده و بزرگ شده‌ایم و به همین دلیل تصوری از شیوه‌های آموزش سنتی در روستاها نداشتم، اما اکنون که برای ارزیابی و تدریس به روستاهای مختلف مصر سفر می‌کنم و معلم شهر و روستا را با هم مقایسه می‌کنم می‌بینم که تفاوت بسیار بزرگی میان این دو وجود دارد.
وی در ادامه اظهار داشت: معلم در روستا برای آموزش کودکان علاقه‌مند هر روز به آن‌ها آموزش می‌دهد در حالی که در شهر آموزش قرآن بیشتر وجه تفننی دارد و اگر کسی حاضر باشد برای آموزش قرآن به کودکانش معلم خصوصی بگیرد معمولاً معلم یک یا دو روز در هفته به نزد آن‌ها می‌آید و به آموزش آن‌ها می‌پردازد.
پسر مرحوم عبدالباسط گفت: در شهرهای بزرگ مصر معمولاً دو شیوه آموزش قرآن کریم وجود دارد، نخستین شیوه همان آموزش رسمی در مدارس است که معمولاً دستاورد چندانی ندارد و دومین شیوه تدریس خصوصی است.
این قاری مشهور جهان اسلام با اشاره به اینکه آموزش قرآن در مدارس بدون تعمق صورت می‌گیرد و درس قرآن را به صورت جدی آموزش نمی‌دهند، افزود: اگر شیوه آموزش خصوصی نبود، هیچگاه من و برادرانم به قاریان معروفی تبدیل نمی‌شدیم.
شیخ یاسر عبدالباسط تأکید کرد: بسیاری از مردم در شهرهای مصر به شدت به ورزش کودکان و آموزش زبان انگلیسی و فرانسه به آنان اهمیت می‌دهند، اما به آموزش قرآن کریم توجهی ندارند و به همین دلیل برخی از کودکان شهری وقتی به سن دبیرستانی می‌رسند با زبان‌های خارجی آشنایی دارند اما حتی زبان مادری خود یعنی عربی را به خوبی نمی‌توانند صحبت کنند.
از قرائت پدرم مرحوم عبدالباسط تقلید می‌کنم
وی درباره اینکه در قرائت از کدام قاریان مشهور جهان اسلام تقلید می‌کند، گفت: «من و همه برادرانم به صورت ناخودآگاه به شیوه پدرم شیخ عبدالباسط قرآن کریم را قرائت می‌کنیم».
به گفته وی، عامل مهم وراثت باعث شده تا صدای ما به صدای ایشان تشابه داشته باشد و در نتیجه قرائت به سبک ایشان بیش از اینکه از روی تقلید باشد به صورت ناخودآگاه آن را در پیش گرفتیم.
شیخ یاسر اظهار داشت: از همان دوران کودکی، من و برادرانم قرآن کریم را به شیوه و سبک پدرمان قرائت می‌کردیم بدون اینکه برای تقلید از ایشان تلاشی کرده باشیم، بلکه به صورت ناخودآگاه از شیوه ایشان پیروی کردیم.
وی تأکید داشت: این موضوع هیچگاه باعث نشده تا قرائت قاریان بزرگ مصر را نشنوم بلکه به همه قرائت‌ها گوش می‌دهم و در میان قاریان مصری هم به شیخ «مصطفی اسماعیل» و شیخ «محمد عمران» و دیگران علاقه فراوان دارم.
شیخ یاسر تاکید کرد: معمولاً قاریان جدید در ابتدا از یک قاری مشهور تقلید می‌کنند و سپس برای خود صاحب سبک و شیوه جدید می‌شوند، اما من از همان ابتدا به شیوه استاد عبدالباسط قرائت کردم و پس از آن هم هرگاه سعی کردم سبک جدیدی را تجربه کنم باز هم منتقدان گفته‌اند که قرائت پدرم را تقلید می‌کنم و در واقع هرچه هم تلاش کنم باز هم به همان شیوه نخست خود باز می‌گردم.
وی درباره حضورش در محافل قرآنی بین‌المللی گفت: من به عنوان متسابق و یا داور در هیچ مسابقه بین‌المللی حضور نداشتم. اما به صورت مستمر برای ارزیابی و آموزش قاریان و ائمه جماعت مساجد به انگلستان سفر می‌کنم.
حضور در مسابقات ارتش ایران به‌عنوان قاری افتخاری
وی درباره اینکه آیا تاکنون به ایران سفر کرده است یا خیر؟ گفت: به عنوان قاری افتخاری حدوداً پنج سال پیش در مسابقات ارتش جمهوری اسلامی ایران حضور داشتم و برای قرائت در این مسابقات به تعدادی از استان‌های ایران سفر کردم و در آنجا به قرائت قرآن می‌پرداختم.
شیخ یاسر عبدالباسط عبدالصمد در پایان با اشاره به آیة 92 سوره «انبیاء» «إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً: این است امت شما که امتى یگانه است»، ایجاد ارتباط میان دو جامعه قرآنی در ایران و مصر شد و آن را اقدامی ضروری و مطلوب دانست.
گفتنی است، شیخ یاسر متولد 1969 میلادی و پسر مرحوم عبدالباسط عبدالصمد قاری مشهور جهان اسلام است. وی عضو هیئت رئیسیه اتحادیه قاریان و حافظان مصر، استاد قاریان جدید و ارزیاب نهایی عضویت آن‌ها در این اتحادیه است.
